Astigmatisme: "Alles onscherp, als er een knik in de lichtbreking zit ..."
Hoewel het zo gevaarlijk klinkt, heeft bijna iedereen het! Aangezien ons hoornvlies van nature uit niet perfect rond is, hebben vrijwel alle mensen op zijn minst een lichte vorm van astigmatisme.
Astigmatisme betekent letterlijk "zonder punt". Bij mensen die deze vaak voorkomende refractieafwijking hebben, is het hoornvlies van het oog vervormd. Hun hoornvlies heeft een verkromming. Een astigmatische verkromming van de ooglens komt veel minder vaak voor. Het resultaat is hetzelfde: de afwijkende kromming leidt er toe dat een horizontaal binnenvallende bundel lichtstralen anders wordt gebroken dan een lichtbundel die verticaal binnen valt. Daardoor komen de lichtstralen niet samen in hetzelfde brandpunt terecht. In de plaats daarvan ontstaan er twee brandlijnen die er als streepjes uitzien.
Een lichte vorm van verkromming van het hoornvlies merkt men vaak niet. Pas bij een zwaardere vorm van astigmatisme wordt alles, dichtbij en veraf, onscherp en troebel. Als u deze symptomen gewaarwordt, moet u een opticien of optometrist raadplegen.
Astigmatisme is, net zoals bijziendheid en verziendheid, een afwijking in de bouw van het oog die tot een refractieafwijking leidt. Heel vaak zijn brillendragers, dus mensen die bij- of verziend zijn of ouderdomsverziendheid hebben, ook astigmatisch. Anders gezegd: het is niet enkel de ""schuld"" van de breking van de lens en de lengte van de oogbol dat we slecht zien, ook de vorm en kromming van het hoornvlies hebben ermee te maken.
Overigens:
Wist u dat er al 170 jaar lang brillenglazen bestaan die astigmatisme corrigeren? Ze werden in 1841 uitgevonden in Philadelphia.
Meestal is de verkromming van een hoornvlies aangeboren. De opticien of de optometrist stelt normaal astigmatisme (astigmatismus regularis) vast als hij een gewone bepaling van de brilsterkte (oogmeting) uitvoert. Bij de objectieve refractieprocedure levert de autorefractor de eerste waarde. Bij de subjectieve refractieprocedure controleert de opticien de dioptriewaarden met een meetbril of een foropter en bepaalt hij de exacte asrichting van de verkromming van het hoornvlies.
Zowel bij de opticien als de optometrist ziet u het resultaat later op het voorschrift of op de brilpas in de vorm van een soort hiërogliefen die voor leken compleet onbegrijpelijk zijn. Er staat dan bijvoorbeeld: "cyl -1,0 A 85°". Dat betekent: cilindercorrectie van één dioptrie in een asrichting van 85 graden.
Doorgaans wordt astigmatisme met torische brillenglazen gecorrigeerd. Dat zijn brillenglazen die in een bepaalde asrichting (de zogenaamde hoofdrichting) een bepaald effect hebben (bijvoorbeeld bijziendheid corrigeren). In een tweede hoofdrichting hebben die een ander effect (de verkromming van het hoornvlies corrigeren). Astigmatisme kan ook met torische contactlenzen worden gecorrigeerd.
In zeldzame gevallen kunnen oneffenheden door ongevallen of ziekten leiden tot vervormingen van het hoornvlies. Dan spreken we van een irregulair of onregelmatig astigmatisme (astigmatismus irregularis).
